မုိးေတြ ခပ္ဖြဲဖြဲရြာတဲ့ တစ္ေန႔ကေပါ့။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ရွိတဲ့ ကြန္ပ်ဴတာဆားဗစ္ဆုိင္ထဲ လူတစ္ေယာက္ ဝင္လာတယ္။ သူ႔လက္ထဲမွာလည္း လက္ပ္ေတာ့ ကြန္ပ်ဴတာေလး ပိုက္လုိ႔။  ေကာင္တာမွာ ထိုင္တဲ့ပုဂၢိဳလ္က အက်ဳိးအေၾကာင္းေမးေတာ့ စက္မပ်က္ပါဘူးတဲ့။ ဘက္ထရီ အလုပ္မလုပ္ေတာ့လို႔ လာျပတာပါတဲ့။ သူတုိ႔အခ်င္းခ်င္း အျပန္အလွန္ ေျပာဆုိေနၾကတာကို မလွမ္းမကမ္းက ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ၾကားေနရတယ္။ မီးကမွန္ေနတာ အေတာ္ၾကာၿပီဆုိေတာ့ ဘက္ထရီကို ဒီအတုိင္းထားတဲ့အေၾကာင္း တစ္ႏွစ္ေလာက္ရွိမွ ဘက္ထရီနဲ႔သုံးခ်င္လို႔ အားသြင္းၾကည့္ေတာ့ အားမဝင္တဲ့အေၾကာင္းေျပာတာက စုံေနတာပဲ။ သူ႔ဘက္ထရီႂကြသြားၿပီမွန္း ေဘးကနားေထာင္ေနတဲ့ ကၽြန္ေတာ္ သေဘာေပါက္ေပမယ့္ ဆားဗစ္ကေတာ့ ထုံးစံအတိုင္း လက္ခံထားလိုက္ပါတယ္။  ေနာက္ႏွစ္ရက္ေလာက္ေနေတာ့ အဲဒီလူနဲ႔ ဆူးေလဘုရားလမ္းက လက္ဖက္ရည္ဆုိင္မွာ ဆုံတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ေမးၾကည့္ေတာ့ ဘက္ထရီအသစ္လဲရမွာ ျဖစ္တဲ့ အေၾကာင္း၊ ေငြတစ္သိန္းေလာက္လိုက္ရမွာမို႔ မလဲျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း သိလိုက္ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီတစ္ပတ္မွာ လက္ပ္ေတာ့ ဘက္ထရီနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေဆာင္ရန္ ေရွာင္ရန္ေတြေရးဖို႔ ေရြးလိုက္ပါတယ္။

မစားရအေညႇာ္ခံ iPhone 5 တုိ႔ iOS 6 တုိ႔အေၾကာင္း သိသင့္သလို ကြန္ပ်ဴတာ တစ္လုံးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အေျခခံေတြကလည္း အေရးႀကီးပါတယ္။ ဥပမာ windows  စနစ္ကိုသုံးၿပီဆုိရင္ back up and restore, disk cleaning, disk defragment, system restore, safe mode စတာေတြဟာ မရွိမျဖစ္ သိသင့္တဲ့အခ်က္ေတြပါ။ သိခ်င္ရင္ စာအုပ္ဝယ္ဖတ္လို႔ ရေပမယ့္ ဂ်ာနယ္ေတြမွာက အေၾကာင္းအရာ တစ္ခုခ်င္းအလိုက္ (ထည့္သြင္း ေဖာ္ျပမယ္ဆုိရင္ေပါ့ေလ) အေသးစိတ္ေရးႏုိင္တဲ့ အေျခအေနရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ နည္းပညာဂ်ာနယ္ ဝယ္ဖတ္တဲ့ လူအေတာ္မ်ားမ်ားက ပစၥည္းအသစ္ ေၾကာ္ျငာၾကည့္ဖုိ႔ စိတ္သန္ၾက သလို ဂ်ာနယ္ေတြဘက္ကလည္း တစ္ေန႔ထက္တစ္ေန႔ သစ္ဆန္းတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြကို သာ ေဖာ္ျပခ်င္တဲ့ အားနည္းခ်က္ရွိပါတယ္။ ထားပါေတာ့။ ခုေခတ္က ေနရာမေရြးသုံးဖို႔ ကြန္ပ်ဴတာဝယ္ တဲ့ ေခတ္ႀကီးဆုိေတာ့ လက္ပ္ေတာ့ေတြ လူႀကိဳက္မ်ားတယ္။

ဒီႏွစ္ထဲမယ္ဆုိရင္ တက္ဘလက္ေတြ ဝယ္အားကလည္း တက္လာတယ္။ သူတုိ႔တေတြကို ဝယ္ရျခင္းအေၾကာင္းက လွ်ပ္စစ္မီး မရွိတဲ့အခါမ်ဳိးမွာ ေနရာမ်ဳိးမွာ အသုံးျပဳဖို႔ပါ။ ဒါေပမဲ့ အက္ဒက္ပ္တာ တြဲပါလာၿပီး အိမ္မီးနဲ႔ေတာက္ေလွ်ာက္ သုံးတဲ့အခါ ျပႆနာႏွစ္မ်ဳိးကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ပထမျပႆနာက ဘက္ထရီကို စက္မွာအျမဲတြဲခ်ိတ္ထားၿပီး သုံးတဲ့အတြက္ အျမဲတမ္းအားသြင္းသလို ျဖစ္ေနတဲ့ ျပႆနာ။ ဒုတိယျပႆနာက ဘက္ထရီကို အျမဲျဖဳတ္ထားလိုက္ၿပီး အိမ္မီးနဲ႔သုံးလို႔ ဘက္ထရီပ်က္စီး သြားတဲ့ ျပႆနာ။ ေကာင္းၿပီ။ လက္ပ္ေတာ့ ဘက္ထရီေတြဟာ ဘယ္လို ဘက္ထရီ အမ်ဳိးအစားေတြလဲ ၾကည့္ရေအာင္။ ျမန္မာျပည္မွာ လက္ပ္ေတာ့ အသုံးတြင္က်ယ္လာတဲ့ ၂၁ ရာစုႏွစ္ အေျခအေနကိုပဲ ကြက္ၿပီး ေျပာမယ္ဆုိရင္ ဘက္ထရီ ႏွစ္မ်ဳိးေတြ႕ရမယ္။ အဲဒါေတြက လစ္သီယမ္အိုင္းယြန္း ဘက္ထရီရယ္၊ လစ္သီယမ္ေပၚလီမာ ဘက္ထရီရယ္ ျဖစ္ပါတယ္။

၂၁ ရာစုႏွစ္ထဲမွာ ပထမဆယ္စုႏွစ္မွာ သုံးတဲ့ ဘက္ထရီေတြက လစ္သီယမ္အိုင္းယြန္း ဘက္ထရီေတြ ျဖစ္ၿပီး ဒုတိယဆယ္စုႏွစ္မွာ အသုံးမ်ားလာတာက လစ္သီယမ္ေပၚလီမာ ဘက္ထရီေတြပါ။ လစ္သီယမ္အုိင္းယြန္း ဘက္ထရီေတြကုိ ဆုိနီကုမၸဏီက ၁၉၉၁ ခုႏွစ္ကတည္းက စီးပြားျဖစ္ ေစ်းကြက္တင္ပါတယ္။ လစ္သီယမ္အိုင္းယြန္းေပၚလီမာ ဘက္ထရီကေတာ့ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္ေလာက္မွာမွ ေစ်း ကြက္ထဲ ေရာက္လာပါတယ္။ ဒီဘက္ထရီ ႏွစ္မ်ဳိးရဲ႕ ကြာျခားခ်က္ကို ေျပာရရင္ လစ္သီယမ္အုိင္းယြန္း ဘက္ထရီမွာ လက္သီယမ္ဆား (Lithium- salt) နဲ႔ လုပ္ထားတဲ့ လွ်ပ္လိုက္အရည္ (Electrolyte) ဟာ ေအာ္ဂဲနစ္ ေဖ်ာ္ရည္တစ္မ်ဳိးနဲ႔ လုပ္ထားတာျဖစ္ပါတယ္။ ဓာတ္ခဲေျခာက္ ဆုိေပမယ့္အထဲမွာ အရည္နည္းနည္းေတာ့ ရွိေနေသးတဲ့ သေဘာပါ။ ဒါေၾကာင့္ လစ္သီယမ္အိုင္းယြန္ေတြကို အိမ္ခြံအမာ အထူးသျဖင့္ သတၱဳအိမ္နဲ႔ ထည့္ရပါတယ္။ အေလးခ်ိန္ ပိုၿပီးစီးပါတယ္။ လစ္သီယမ္အိုင္းယြန္းေပၚလီမာ ဘက္ထရီမွာ အရည္လုံးလုံး မပါေတာ့ဘူး။  Polymer Composite လို႔ေခၚတဲ့ ဓာတ္ခဲေျခာက္ စစ္စစ္ ျဖစ္လာပါတယ္။ လစ္သီယမ္အုိင္းယြန္း ႐ိုး႐ိုးဘက္ထရီေတြထက္စာရင္ လစ္သီယမ္ေပၚလီမာ ဘက္ထရီေတြက ထုတ္လုပ္မႈ ကုန္က်စရိတ္ ပိုသက္သာတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ဘက္ထရီ အသစ္လဲမယ္ဆုိရင္ ေစ်းပိုသက္သာႏုိင္သလို (ျမန္မာျပည္ ေစ်းကြက္မွာေတာ့ မေျပာႏုိင္ဘူးေပါ့ဗ်ာ) လက္ပ္ေတာ့ရဲ႕ ေရာင္းေစ်းမွာလည္း သက္သာႏုိင္ပါတယ္။ လက္ပ္ေတာ့တန္ဖိုးရဲ႕ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းဟာ ဘက္ထရီအတြက္ ကုန္က်ရတာကို လစ္သီယမ္ေပၚလီမာ ဘက္ထရီဟာ လစ္သီယမ္အုိင္းယြန္း ဘက္ထရီထက္ ပိုၿပီးအၾကမ္းခံတယ္၊ ပိုၿပီးစိတ္ခ်ရတယ္။ ၿပီးေတာ့ သူ႔ကိုပုံစံအမ်ဳိးမ်ဳိး အရြယ္အစားအမ်ဳိးမ်ဳိး လုပ္ႏုိင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေနာက္ပိုင္းမွာ သူ႔ကို မုိဘိုင္းဖုန္းေတြထဲမွာေတာင္ ထည့္သြင္း ထုတ္လုပ္လာပါတယ္။ ပထမပိုင္းထုတ္တဲ့ လက္သီယမ္ေပၚလီမာ ဘက္ထရီေတြမွာ အားနည္းခ်က္တစ္ခုေတာ့ ရွိတယ္။ အရြယ္အစားတူရင္ လစ္သီယမ္အိုင္းယြန္း ဘက္ထရီေလာက္ အားမ်ားမ်ား မသိမ္းႏုိင္တဲ့ အားနည္းခ်က္ပါ။

အခုအခ်ိန္မွာ နည္းပညာပိုင္း တုိးတက္မႈေတြရွိလာၿပီမုိ႔ လစ္သီယမ္ေပၚလီမာ ဘက္ထရီေတြဟာ လစ္သီယမ္အုိင္းယြန္း ဘက္ထရီေတြထက္ စြမ္းအင္သိုေလွာင္ႏုိင္မႈ သိပ္သည္းဆ ပိုေတာင္မ်ားလာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အရြယ္အစားပိုၿပီး ေသးငယ္က်စ္လ်စ္ေအာင္ လုပ္လာႏုိင္တယ္။ ဒီ့အျပင္ ပုံသဏၭာန္ကို ႀကိဳက္သလိုထားၿပီး ထုတ္လုပ္လုိ႔ရတာမုိ႔ အနာဂတ္မုိဘိုင္းကရိယာ အေတာ္မ်ားမ်ားမွာ လစ္သီယမ္ေပၚလီမာ ဘက္ထရီေတြပဲ ႀကီးစိုးဖို႔ ရွိပါတယ္။ လက္ပ္ေတာ့ ကြန္ပ်ဴတာဝယ္ရင္ အားသာခ်က္ပိုမ်ားတဲ့ လစ္သီယမ္ေပၚလီမာ ဘက္ထရီ ဟုတ္မဟုတ္ စစ္ေဆးၿပီး ဝယ္ဖုိ႔လုိပါတယ္။ လစ္သီယမ္ ေပၚလီမာ ဘက္ထရီတစ္လုံးရဲ႕ စြမ္းေဆာင္ရည္ပိုင္းကို ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ အားသြင္း/အားထုတ္ေပး တဲ့အခါ ၉၉.၈ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ စြမ္းေဆာင္ႏုိင္တယ္။ ဆုိလိုခ်င္တာက အားသြင္းရင္ ၉၉.၈ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိဝင္ၿပီး ျပန္ထုတ္ေပးတဲ့အခါမွာလည္း ၉၉.၈ ရာခိုင္ႏႈန္းထိ ထုတ္ေပးႏုိင္တယ္ဆုိတဲ့ သေဘာပါ။ သူ႔ဟာသူ အလိုလိုေနရင္း လွ်ပ္စစ္အား ယိုစိမ့္ဆုံး႐ႈံးမႈက ၅ ရာခိုင္ႏႈန္းရွိပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ မသုံးဘဲထားမယ္ဆုိရင္ ၆ လ တစ္ခါေလာက္စစ္ေဆးၿပီး လက္က်န္အား အနည္းအမ်ားအလိုက္ အနည္းဆုံး တစ္နာရီကေန အမ်ားဆုံးႏွစ္နာရီအထိ အားသြင္းေပးဖို႔ လိုပါတယ္။ လစ္သီယမ္အိုင္းယြန္း ဘက္ထရီေတြကို မသုံးဘဲထားရင္ ၃ လတစ္ခါေလာက္ အားသြင္းေပးရမယ္ဆုိတာထက္ အမ်ားႀကီး အလုပ္႐ႈပ္သက္သာပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕အားသြင္းမႈ လက္ခံႏုိင္တဲ့ႀကိမ္ေရက ၁၀၀၀ ေလာက္ရွိပါတယ္။ လစ္သီယမ္အုိင္းယြန္း ဘက္ထရီေတြမွာ ၅၀၀ ေလာက္ပဲရပါတယ္။ တ႐ုတ္ျပည္လုပ္ လစ္သီယမ္အုိင္းယြန္း ဘက္ထရီဆုိရင္ ၃၀၀ ေလာက္ပဲရပါတယ္။ လစ္သီယမ္ ေပၚလီမာဘက္ထရီရဲ႕ သက္တမ္းဟာ ၂၄-၃၆ လ အထိရွိပါတယ္။ အဲဒီကာလေနာက္ပိုင္းမွာ လုံးဝသုံးမရေတာ့ဘူးလို႔ ဆုိလိုတာ မဟုတ္ပါဘူး။ အားအဝင္၊ အားအထုတ္လုပ္ငန္းမွာ စြမ္းေဆာင္ရည္ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေအာက္ က်ဆင္းသြားတာကို ဆုိလိုပါတယ္။ လစ္သီယမ္အုိင္းယြန္ ဘက္ထရီေတြကေတာ့ အဲဒီထက္က်တာ ပိုမ်ားပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ လက္ပ္ေတာ့ကို ဘက္ထရီနဲ႔သုံးတဲ့အက်င့္ လုပ္ေပးပါ။ တကယ္တမ္းမွာ ဘက္ထရီနဲ႔ သုံးရင္လက္ပ္ေတာ့ အေတာ္မ်ားမ်ားက ၃ နာရီဝန္းက်င္ပဲ အသုံးခံတာမုိ႔ စိတ္ပ်က္စရာပါ။ ၄ နာရီ ေက်ာ္ေက်ာ္ေလာက္ အသုံးခံေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္ရမယ္ ၆ နာရီေလာက္ အသုံးခံတဲ့လက္ပ္ေတာ့ ဘယ္လိုေရြးၿပီးဝယ္ရမယ္ဆုိတာ ေနာက္ေဆာင္းပါးမွာ တင္ျပပါမယ္။ မုိဘိုင္းပစၥည္းေတြ အားလုံးမွာတူတဲ့ အခ်က္က ဘက္ထရီလက္က်န္အား ၁၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေရာက္ရင္ သတိေပးခ်က္ တက္လာတာပါ။ သုံးသာသုံးလိုက္ပါ။ သတိေပးခ်က္ တက္လာရင္ အားသြင္းလုိက္ပါ။ အေကာင္းဆုံးက ကြန္ပ်ဴတာကို မသုံးဘဲ (ဒါမွမဟုတ္) စက္ပိတ္ထားၿပီး အားသြင္းတာမ်ဳိး ျဖစ္ပါတယ္။ အားသြင္းတဲ့အလုပ္ေရာ အားထုတ္ေပးရတဲ့ အလုပ္ေရာ တစ္ၿပိဳင္တည္းလုပ္ရတဲ့ ဘက္ထရီမ်ဳိးဟာ သက္ဆုိးမရွည္တတ္ဘူးခင္ဗ်။ ဒီဘက္ႏွစ္ေတြထဲမွာ ပညာရွင္ေတြ ေထာက္ခံလာၾကတာက လက္ပ္ေတာ့ဘက္ထရီကို တစ္လတစ္ခါေလာက္ အားအကုန္ (၉၉% ထိအကုန္) သုံးၿပီး အားအျပည့္ ျပန္သြင္းေပး ဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ေျပာေတာ့အလြယ္သား လုပ္နည္းလုပ္ဟန္မသိရင္ ရြာလည္တဲ့ အလုပ္မ်ဳိးပါ။ လက္ပ္ေတာ့တစ္လုံးမွာ power plan ဘယ္လိုခ်ၿပီး ဘက္ထရီကို အကြက္က်က် အသက္ရွည္ရွည္ သုံးၾကမလဲဆုိတာ ေနာက္ေဆာင္းပါးမွာ ေရးပါမယ္။ ဒီအေၾကာင္းခ်ည္း ေရးရသလားလို႔ သက္ဆုိင္သူမ်ား မ်က္ေစ့မေနာက္ေအာင္ေတာ့ ဆုေတာင္းေနရတာပါပဲ ခင္ဗ်ာ။

ေနာင္စိုး(ထားဝယ္)