Mobile Computing ေခတ္ႀကီးထဲ ေရာက္လာေတာ့ ကြန္ပ်ဴတာ သုံးစြဲသူ အေတာ္မ်ားမ်ား ဟာ ေက်ာက္ခ်ၿပီး သုံးရတဲ့ desktop ကြန္ပ်ဴတာႀကီးေတြကိုသုံးဖို႔ သိပ္စိတ္မဝင္စားၾကေတာ့ဘူး ခင္ဗ်။  Laptop မွ Laptop ျဖစ္လာၾကတယ္။ ပိုက္ဆံတတ္ႏုိင္သူ ဒါမွမဟုတ္ ကိုယ့္ဖာသာ ပိုက္ဆံမရွာ ရသူေတြက ျမင္ကြင္းႀကီးႀကီးနဲ႔ Laptop ဝယ္တယ္။ ပိုက္ဆံမတတ္ႏုိင္သူေတြနဲ႔ ေပါ့ေပါ့ပါးပါး ႀကိဳက္သူေတြ က ျမင္ကြင္းေသးေသးနဲ႔ Laptop ဝယ္တယ္။ ေစ်းေတြကလည္း အရင္ထက္စာရင္ လက္လွမ္းမီလာတာကိုး။ လြန္ခဲ့တဲ့ ဆယ္ႏွစ္က သိန္း ၂၀ တန္ဖုိးရွိၿပီး ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ မကပ္ႏုိင္ခဲ့တဲ့ အျမင့္တန္း Laptop နဲ႔ အလားတူဟာမ်ဳိးကို ခုအခ်ိန္မွာ ၁၀ သိန္းဝန္းက်င္နဲ႔ ရႏိုင္ပါတယ္။

Laptop ဝယ္တဲ့ လူေတြထဲမွာ အမ်ားစုက desktop နဲ႔ ရင္းႏွီးၿပီးသားလူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ သူတုိ႔တေတြဟာ အေတာ္အသင့္ အၾကမ္းခံတဲ့ desktop ကို သုံးလာၾကတာမုိ႔ Laptop ဟာ အဲဒီေလာက္ အၾကမ္းမခံတာ ေမ့ေနၾကပါတယ္။ Desktop မွာလိုပဲ ခပ္ၾကမ္းၾကမ္းသုံးၾကတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္မိတ္ေဆြ သေဘၤာအရာရွိ တစ္ေယာက္ဆုိရင္ အိမ္သုံးပလပ္ေပါက္မွာ သူ႔ Laptop ကို ဖြင့္လ်က္ အားသြင္းထားတာ ေတြ႕ရလို႔ သတိေပးရပါေသးတယ္။ ေနာက္သူငယ္ခ်င္း တစ္ေယာက္ကေတာ့ သူ႔ Laptop ကို အိမ္သုံးမီးပလပ္ေပါက္မွာ ဒီအတုိင္း တုိက္႐ိုက္ထုိးသုံးတယ္။ ကၽြန္ေတာ္က အနည္းဆုံး Surge protector ခံသုံးဖုိ႔ အႀကံေပးေတာ့ သူက ျပန္ေျပာတယ္။ ဘက္ထရီ ခံသုံးေနတာပဲ။ လုိလို႔လားတဲ့။ ဟုတ္ကဲ့။ အဲ့ဒီ Laptop တစ္ႏွစ္တိတိအၾကာမွာ motherboard ႂကြသြားပါတယ္။ အသစ္ျပန္လဲထည့္ရင္ ႏွစ္သိန္းတဲ့။ ကိုင္း... ဘယ့္ႏွယ့္ရွိစ။ ဗုိ႔အား မၿငိမ္တဲ့ ျမန္မာလွ်ပ္စစ္မီးကို အင္မတန္ သတိႀကီးစြာထားၿပီး အကာအကြယ္ အထပ္ထပ္နဲ႔သုံးတဲ့ ကၽြန္ေတာ့္ Laptop ေလး ဟုိတေလာက ေၾကာင္စီစီျဖစ္လို႔ မူရင္းကုမၸဏီရဲ႕ Service ကို သြားရပါတယ္။ ဘာပ်က္မွန္းသိၿပီး ျပင္တတ္ရင္ေတာင္ ကိုယ့္ဆီမွာ အပိုပစၥည္း မရွိဘဲ ကိုးဗ်။ ေအာင္မေလးဗ်ာ Service ကို ဝင္လာတဲ့ Laptop ေတြ နည္းမွ မနည္းဘဲ။ စပ္စုၾကည့္ေတာ့ အေတာ္မ်ားမ်ားက Laptop ကို ကိုး႐ိုးကားရား အၾကမ္းပတမ္း သုံးသူေတြခ်ည္း။

စက္ဝယ္တုန္းက ပါလာတဲ့ ေဆာင္ရန္ေရွာင္ရန္ လက္စြဲကို ေသေသခ်ာခ်ာ ေလ့လာပုံမရပါဘူး။ Laptop ေတြဟာ ေစ်းေပါတယ္ဆုိတာေတာင္ အသစ္တစ္လုံးဝယ္ရင္ ျမင္ကြင္းေသးေသး စက္က ႏွစ္သိန္းခြဲ၊ ျမင္ကြင္းႀကီးႀကီးစက္က သုံးသိန္းေက်ာ္ပါ။ ႐ို႐ိုေသေသသုံးမယ္ဆုိရင္ Hardware ပိုင္း ျပႆနာမရွိဘဲ ၂ ႏွစ္ေလာက္အထိ သုံးႏုိင္ဖုိ႔ ေကာင္းပါတယ္။ အဲဒီလို ျပႆနာ မေပၚခ်င္ရင္ ေအာက္မွာေျပာထားတဲ့ ေဆာင္ရန္ေရွာင္ရန္ေတြကို လိုက္နာဖုိ႔လုိပါတယ္။ Laptop ကို ေနရာတကာသယ္ၿပီး သုံးခ်င္လို႔ ဝယ္တာေတာ့ မွန္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေရနားနီးနီး၊ ေရေငြ႕နားနီးနီး သယ္ၿပီးသုံးဖုိ႔ေတာ့ မဟုတ္ဘူးဗ်။ ဒါ့ေၾကာင့္ လက္ေဆးတဲ့ေႂကြကန္၊ ေရခ်ဳိးတဲ့ေႂကြကန္၊ အဝတ္ေလွ်ာ္ေနတဲ့ လူအနား၊ ပန္းကန္ေဆးေနတဲ့ လူအနား၊ ေရကူးကန္အနားေတြမွာ ယူၿပီးသုံးဖုိ႔ မသင့္ပါဘူး။ ကုိယ့္ရည္းစားေလးကို Laptop ရွိေၾကာင္း ႂကြားခ်င္တာနဲ႔ တံတားျဖဴ ကန္ေဘာင္က မုိးရြာထားတဲ့ ျမက္ ခင္းေပၚခ်သုံးတာလည္း မေကာင္းဘူးေပါ့ဗ်ာ။ ဒီစက္ေတြက ေရေၾကာက္တယ္။ ေရေငြ႕ေၾကာက္တယ္။ လွ်ပ္စစ္နဲ႔ ဘက္ထရီနဲ႔သုံးတာကိုး။ ဒါေၾကာင့္ အခိုးအေငြ႕ေတြ တဖြားဖြားလႊတ္တဲ့ ဟင္းအုိး၊ ထမင္းအုိး၊ ေပါင္းအိုးနဲ႔ humidifier လုိ႔ေခၚတဲ့ ေရေငြ႕ထုတ္စက္ေတြ အနားမွာလည္း မသုံးပါနဲ႔။

Laptop ေတြက လွ်ပ္စစ္သံလိုက္စက္ကြင္းကိုလည္း ေၾကာက္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ လွ်ပ္စီးတဝင္းဝင္း၊ မုိးႀကိဳးတအုန္းအုန္းျဖစ္ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ ႀကိဳးသြယ္တယ္လီဖုန္းနဲ႔ ဖုန္းႀကိဳးအနီးအနားမွာ မသုံးပါနဲ႔။ လွ်ပ္စီးတုိ႔ မိုးႀကီးတုိ႔ကေန သက္ေရာက္တဲ့ electrical shock ရၿပီး ပ်က္စီးတတ္ပါတယ္။ မုိးရြာတုန္း သုံးခ်င္ရင္ ဘက္ထရီတပ္ၿပီး လွ်ပ္စစ္သံလိုက္ စက္ကြင္းလြတ္တဲ့ေနရာမွာ သုံးပါ။ စက္မသုံးမီမွာ ပါဝါႀကိဳးတပ္မယ္ဆုိရင္ ဘက္ထရီတပ္မယ္ဆုိရင္ လက္စြဲစာအုပ္ကို ဖတ္ၿပီး ေသေသခ်ာခ်ာ မိမိရရတပ္ပါ။ မထိတထိ ပါဝါဟာ စက္ကို ခ်ဳိ႕ယြင္း ပ်က္စီးေစႏုိင္ပါတယ္။ ဘက္ထရီတပ္ၿပီးလည္း ထားမယ္၊ အိမ္သုံးမီးနဲ႔လည္း ဆက္ၿပီးသုံးမယ္ဆုိရင္ ဘက္ထရီ လက္က်န္အား ဘယ္ေလာက္ရွိသလဲဆုိတာ သတိထားပါ။ ဘက္ထရီအား ၁၀၀ ျပည့္လွ်င္ အားသြင္းမႈ အလိုအေလ်ာက္ ျဖတ္ေပးတယ္ဆုိတာ မေသခ်ာလို႔ပါ။ တကယ္လို႔မျဖတ္ခဲ့ရင္ စက္ပါပူလာၿပီး သက္တမ္းတုိတတ္ပါတယ္။

Laptop ေတြက Brand ေတြျဖစ္လုိ႔ တစ္ခုက power adapter ကို တစ္ခုမွာ ယူသုံးတာတုိ႔၊ OEM Adapter ေတြကို မစစ္ေဆးဘဲ ဝယ္သုံးတာတုိ႔ကိုလည္း ေရွာင္ရပါမယ္။ Laptop ေတြ အလြန္ေၾကာက္တဲ့ကိစၥမွာ ဖိမိ၊ ေဆာင့္မိတာေတြ ပါပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စက္ကိုဖြင့္ထားတုန္း လြတ္က်ဖို႔မသင့္ပါဘူး။ စက္ကိုဖြင့္ထားတုန္း ေစာင္းလိုက္၊ လွန္ခ်လိုက္လုပ္ၿပီး သုံးဖို႔လည္း မေကာင္းပါဘူး။ အထဲမွာလည္ေနတဲ့ Hard disk ရွိတယ္။ Laptop အကိုင္အတြယ္ ၾကမ္းတဲ့ေနရာမွာ Service Center က ပုဂၢိဳလ္ေတြ အဆုိးဆုံးပဲ။ စက္ဖြင့္သုံးေနရင္းတန္းလန္း ဟိုဖက္တြန္းေရႊ႕ ဒီဖက္တြန္းေရႊ႕လုပ္တယ္။  စားပြဲေပၚတင္ထားရာကမွ ဆတ္ကနဲ ဆြဲမၿပီး ပုံမက်ပန္းမက် ေစာင္းၿပီးသုံးတယ္။ ခုေခတ္ ခ်ာတိတ္ေတြေျပာတဲ့ လန္ထြက္တယ္ဆုိတာ အဲဒီေကာင္မ်ဳိးကို ေျပာတယ္ထင္ပါရဲ႕။ ၿပီးေတာ့ Laptop ကြန္ပ်ဴတာကိုသုံးရင္ ေအာက္ခံ ညီညာျပန္႔ျပဴးတဲ့ မ်က္ႏွာျပင္ေပၚမွာ တင္ၿပီးသုံးရပါမယ္။

ေအာက္မွာ ပန္ကာခံၿပီး သုံးရင္ေတာင္ ကြန္ပ်ဴတာမဖြင့္မီမွာ ၿငိမ္ရဲ႕လားဆုိတာ သိရေအာင္ စမ္းၾကည့္လိုက္ပါဦး။ ျပဳပ္ထေနတဲ့ ေျမႀကီးေပၚမွာ Laptop ႀကီးဖြင့္ၿပီး ခ်စ္သူေလးနဲ႔ ၾကည္ႏူးေနတာမ်ဳိးလည္း ဆင္ျခင္ၾကပါ။ Laptop မွာ သူက ေအာက္ျပဳတ္က်လို႔ မရသလို ေလးေလးပင္ပင္အရာ တစ္ခုခုသူ႔အေပၚ ျပဳတ္က်ဖုိ႔လည္း မသင့္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ စက္သုံးရင္ ေဘးဘီနဲ႔အေပၚကို ၾကည့္ပါ။ စက္ေပၚျပဳတ္က်ႏုိင္တဲ့ ေလးေလးပင္ပင္ အရာမ်ားရွိသလားလုိ႔။ Laptop ေၾကာက္တဲ့အထဲမွာ အပူဒဏ္လည္းပါတယ္။ မယုံရင္ ေႏြရာသီမွာ စက္ကိုေအာက္က ပန္ကာမခံဘဲ တစ္နာရီေလာက္ သုံးၾကည့္။ ၾကက္ဥျပဳတ္လုိ႔ရေလာက္ေအာင္ ပူလာလိမ့္မယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘယ္အခ်ိန္သုံးသုံး နာရီဝက္ထက္ ပိုသုံးမယ္ဆုိရင္ ပန္ကာခံသုံးပါ။ ပန္ကာခံထားတာခ်င္းတူရင္ေတာင္ ေဆာင္းရာသီထက္စာရင္ ေႏြရာသီက စက္ကို အပူျမန္ေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေလဝင္ေလထြက္ ညံ့တဲ့ေနရာမွာ Laptop ကို ၾကာၾကာမသုံးပါနဲ႔။ ထမင္းအုိး၊ ဟင္းအုိးတည္ထားလုိ႔ အပူဓာတ္ပ်ံ႕လြင့္တဲ့ေနရာမွာ Laptop မသုံးပါနဲ႔။ တုိက္႐ိုက္ေနထိုးတဲ့ေနရာမွာ မသုံးပါနဲ႔။ ေဆာင္းတြင္း heater လႊတ္ထားတဲ့ အခန္းမွာလည္း ၾကာၾကာမသုံးပါနဲ႔။ Laptop ကို အပူတက္ေစတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြကိုလည္း ေရွာင္ရပါမယ္။ စက္ရဲ႕ေအာက္ဘက္ကို လွန္ၾကည့္လိုက္ပါ။ ေလဝင္ေလထြက္ေပါက္ေလးေတြကို ေတြ႕ရပါမယ္။ အဲဒီေလေပါက္ေတြ ပိတ္ေစမယ့္ေမြ႕ရာ၊ ဆုိဖာစတဲ့ အရာတစ္ခုခုေပၚတင္သုံးတာ၊ ေပါင္ေပၚတင္သုံးတာတုိ႔ကို သတိထားပါ။

Laptop ေတြ ေပါင္ေပၚၾကာၾကာ တင္သုံးရင္ အမ်ဳိးသားမ်ား မ်ဳိးေအာင္ႏႈန္း က်ဆင္းေစသတဲ့၊ သတိထားပါ။ စက္ဟာ ေရေငြ႕မ်ားတဲ့ေနရာကို မႀကိဳက္သလို စက္ဖြင့္ထားတုန္း စက္ေပၚကို ေရေမွာက္က်တာကိုလည္း မႀကိဳက္ပါဘူး။ Wi-Fi  အလကားရလုိ႔ဆုိၿပီး ဘိုင္က်င့္ဘိုင္ႀကံနဲ႔ စားေသာက္ဆုိင္ထဲ၊ ေကာ္ဖီဆုိင္ထဲ Laptop ယူသုံးသူေတြမွာ အဲဒီလိုျဖစ္တာ အေတြ႕ရမ်ားပါတယ္။ အရည္ေမွာက္က်ၿပီဆုိတာနဲ႔ ပထမဆုံး လုပ္ရမယ့္အလုပ္က ပါဝါပိတ္ပစ္ဖုိ႔ပါ။ ဒီလိုျဖစ္ေလ့ရွိတယ္ဆုိရင္ အရည္ဖိတ္က်တာနဲ႔ ေအာက္ဘက္ကို စီးထြက္သြားဖုိ႔ အေပါက္ကေလးေတြပါတဲ့ Laptop မ်ဳိး ဝယ္သုံးပါ။ Laptop ကို အပ်က္ျမန္ေစေသာ အေၾကာင္းအရာေတြထဲမွာ လွ်ပ္စစ္သံလိုက္စက္ကြင္း ႀကီးႀကီးမားမားလႊတ္တဲ့ ပစၥည္းေတြလည္းပါတယ္ဗ်။ အဲဒီလိုပစၥည္းမ်ဳိးေတြနဲ႔ ေဝးႏုိင္သမွ် ေဝးေအာင္ေရွာင္ပါ။ အိမ္ဝယ္ကတည္းက စၿပီးသတိထားေပါ့ဗ်ာ။ တာဝါတိုင္ႀကီးေတြေပၚက ေျပးတဲ့ ဓာတ္အားလိုင္းႀကိဳးႀကီးေတြ ကိုယ့္အိမ္ေခါင္မိုးေပၚ ဒါမွမဟုတ္ ကိုယ့္ၿခံထဲက ျဖတ္ေျပးသလားဆုိတာ။ အဲဒါမ်ဳိးမရွိရင္ Laptop ကို ဗုိ႔အားျမႇင့္စက္၊ အင္ဗာတာ၊ ႐ုပ္ျမင္သံၾကားစက္၊ ေရခဲေသတၱာ၊ ဝရိန္ေဆာ္စက္၊ ေရေမာ္တာ၊ မုိက္က႐ိုေဝ့ဗ္ မီးဖုိ၊ ေပါင္မုန္႔မီးကင္ စက္ေတြ နားထားၿပီး သုံးတာကို ေရွာင္ဖို႔လိုပါလိမ့္မယ္။

ကြန္ပ်ဴတာကို ပိတ္မယ္ဆုိရင္ Windows ထဲကေန စနစ္တက်ပိတ္ပါ။ စက္ hang သြားတယ္ဆုိရင္ေတာင္ Laptop ေပၚကေန ပါဝါခလုတ္ကို ဆယ္စကၠန္႔ေလာက္ၾကာေအာင္ ဖိထားၿပီးမွပိတ္ပါ။ စက္ထိခိုက္ မႈ ျပႆနာနည္းေစပါလိမ့္မယ္။ Laptop မွာ printer, Scanner, USB Harddisk ေတြသုံးထားရင္ စက္ပိတ္ၿပီးမွ ျဖဳတ္ပါ။ စက္ဖြင့္ထားတုန္း သက္ဆုိင္ရာ port ကေန ဆြဲျဖဳတ္ၿပီး မပိတ္ပါနဲ႔။ တပ္မယ္ဆုိရင္လည္း စက္မဖြင့္မီ ႀကိဳတပ္ထားတာ ပိုေကာင္းပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက စက္ပစၥည္းမွန္သမွ်ဟာ မြမ္းမံ ထိန္းသိမ္းမႈလုိသဗ်။ အနည္းဆုံး စက္အတြင္းပိုင္း ေခ်းေညႇာ္သန္႔ရွင္းေရးကို တစ္ႏွစ္တစ္ႀကိမ္ေလာက္ လုပ္ေပးသင့္ပါတယ္။ မိတ္ေဆြဟာ ကြန္ပ်ဴတာျပင္ဆရာ မဟုတ္ရင္၊ ဟုတ္ခဲ့ရင္ေတာင္ desktop ကြန္ပ်ဴတာကိုပဲ ကၽြမ္းကၽြမ္းက်င္က်င္ပဲ ျပင္တတ္ရင္ သက္ဆုိင္ရာ ကၽြမ္းက်င္သူေတြရွိတဲ့ service မွာပဲ စက္သန္႔ရွင္းေရး လုပ္သင့္ပါတယ္။ အင္မတန္ႏုနယ္တဲ့ laptop ကို တစ္ခါမွ မျဖဳတ္ဖူးပဲ စမ္းတဝါးဝါးနဲ႔ ျဖဳတ္ရင္ စက္ထိခိုက္တတ္ပါတယ္။

ေနာင္စိုး (ထားဝယ္)